O tym, co stanowi naruszenie zbiorowych praw pacjentów w praktyce lekarskiej, pisałem tutaj. Ostatnio jednak zwróciło się do mnie kilku lekarzy, prowadzących przychodnie, POZ-y i szpitale z pytaniem o to, to czy można pewne rozwiązania organizacyjne uznać za naruszające zbiorowe prawa pacjentów. Kwestia ta ma duże znaczenie, ponieważ epidemia wymusza wiele doraźnych rozwiań, które nie zawsze są zgodne z przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Poniżej te zagadnienia, które w decyzjach Rzecznika Praw Pacjenta zostały uznane za naruszające zbiorowe prawa pacjentów w dobie epidemii COVID-19.  

Na jednym z ostatnich webinarów otrzymałem pytanie, dotyczące przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (dalej: rozporządzenie o teleporadach). Pytanie to dotyczy kwestii często poruszanej w praktyce, a mianowicie: kto decyduje o konieczności wizyty stacjonarnej: lekarz czy pacjent? Poniżej odpowiedź.

W odpowiedzi na liczne prośby lekarzy rodzinnych dotyczące obowiązków prawnych lekarzy i pacjentów związanych z postępowaniem w dobie epidemii SARS-CoV-2 przedstawiam odpowiedzi na cztery najczęściej pojawiające się pytania. Odpowiedzi na inne pytania są dostępne tutaj: http://prawalekarzy.pl/artykuly-covid19. 

Niedawno weszła w życie nowelizacja rozporządzenia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach  domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego. W przepisach do tego rozporządzenia określono kogo i kiedy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (dalej: lekarz POZ) może skierować na wykonanie testu molekularnego RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2.

Ostatnio na stronach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) pojawiała się informacja, że do Prezesa UOKiK wpływa coraz więcej skarg na tzw. opłaty covidowe w gabinetach lekarskich (tutaj). Opłata covidowa to dodatkowa opłata związana z kosztami użycia niezbędnych środków ochrony indywidualnej. Od razu pojawiły się różne pytania, czy taka opłata jest legalna i jaka może być jej wysokość. Poniżej więcej informacji na ten temat.

  W kilku pytaniach do mnie pojawiała się ostatnio kwestia weryfikacji tożsamości pacjenta, zgłaszającego się do lekarza w ramach teleporady. O ile bowiem zagadnienie dopuszczalności udzielania teleporad nie budzi wątpliwości – jest bowiem wprost dopuszczone w art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – o tyle kwestia potwierdzania tożsamości pacjentów, korzystających z tej formy opieki zdrowotnej, wywołuje pewne wątpliwości.

  W jednym z poprzednich postów pisałem o ważnych dla lekarzy zmianach w prawie (tutaj), dziś więc napiszę o kolejnej niezwykle istotnej zmianie. W dniu 30 kwietnia weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2020 r. w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem (dalej: r.s.o.). Rozporządzenie to wprowadza do polskiego systemu prawnego bardzo dyskusyjne prawnie rozwiązanie, którego skutki mogą być niezwykle istotne dla lekarzy, ponieważ sprowadzają się do wprowadzenia dla niektórych lekarzy zakazu wykonywania zawodu lekarza w kilku miejscach. Poniżej szczegółowe informacje na ten temat.

Dwa dni temu otrzymałem następujące pytanie od jednej z Użytkowniczek mojej strony: „w ramach teleporady zadzwoniła do mnie pacjentka z prośbą o wystawienie zaświadczenia, które zwalniałoby ją z obowiązku noszenia maski na twarzy. Pacjentka zgłaszała, że odczuwa wówczas duszność i, że od wielu lat leczy się z powodu alergii na pyłki traw. Ta choroba pacjentki była od kilkunastu lat odnotowywana w dokumentacji medycznej pacjentki. Co lekarz powinien zrobić w tej sytuacji? W jakich sytuacjach prawo dopuszcza brak noszenia maski na twarzy?”. Odpowiedź na to pytanie jest ważna, ponieważ coraz częściej lekarze zwracają się do mnie z tym problemem.

Od kilku użytkowników dostaję pytania na temat stwierdzania zgonów poza szpitalem w czasie epidemii. Obowiązujące przepisy pochodzą jeszcze z lat 50 i 60 ubiegłego wieku, a obecna sytuacja dodatkowo komplikuje i tak już nieprzystający do rzeczywistości stan prawny. Z tego powodu – w ramach kolejnej nowelizacji ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – wprowadzono instytucję lekarza, który będzie stwierdzał zgony (potocznie koroner). Niemniej zmiana ta wywołuje dodatkowe problemy interpretacyjne. Szczegóły poniżej.

W związku z postem dotyczącym planowanych zmian w prawie (tutaj) otrzymałem kilka pytań o to, czy zmiany te już obowiązują. Pytacie też Państwo o inne ważne zmiany w przepisach. Poniżej mój subiektywny przegląd zmian w prawie, które mogą istotnie wpłynąć na wykonywanie zawodu lekarza i innych zawodów medycznych.

  Ostatnio otrzymuję wiele pytań dotyczących zalecenia Ministerstwa Zdrowia, które ukazało się 26 marca, dotyczącym powstrzymania się od pracy w kilku miejscach jednocześnie. Wielu z Państwa pyta, jaki jest status prawny tego zalecenia i czy lekarz ma rzeczywiście obowiązek zastosowania się do niego. Poniżej odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości związane z tym tematem.

  Ostatnio otrzymałem wiele e-maili, telefonów oraz wiadomości w sprawie tego, czy lekarz zatrudniony w podmiocie leczniczym może odmówić udzielania świadczeń zdrowotnych z uwagi na brak środków ochrony indywidualnej. Jedna z użytkowniczek pisze na przykład tak: „Czy pracownik medyczny może odmówić pracy z pacjentem w stanie zagrożenia zdrowia lub życia z COVID-19, w przypadku gdy nie otrzyma specjalistycznej odzieży ochronnej?”, inny lekarz zadaje pytanie tak: „Czy istnieje jakakolwiek podstawa prawna pozwalająca lekarzom, pielęgniarkom lub ratownikom medycznym na odstąpienie od wykonywanych czynności przy chorym z potwierdzoną lub podejrzewaną infekcją COVID-19 w sytuacji, gdy pracodawca nie zapewnił wystarczającej ilości środków ochrony indywidualnej?”. Poniżej odpowiedź na to pytanie.

Nawiązując do wczoraj opublikowanego posta (tutaj), wielu lekarzy przesyła do mnie pytanie dotyczące możliwości wystawienia ZUS ZLA z powodu konieczności sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem powyżej 8 roku życia z powodu zamknięcia szkół. Jako uzasadnienie takiej praktyki często wskazują na Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych, w której są kody Z55.1 (niedostępność szkoły) i Z75.4 (niedostępność innych form opieki).

  Wczoraj otrzymałem pytanie od jednej z użytkowniczek strony, która pisze o tym, że w jej szpitalu wszyscy rezydenci z oddziału zabiegowego zostali skierowani przez dyrektora szpitala do pracy na innych oddziałach, w tym na oddziale chorób wewnętrznych oraz anestezjologii w związku ze stanem epidemii. Pani Doktor pyta, czy jest to zgodne z prawem.

    Kontynuując cykl COVID-19 (tutaj, tutaj, tutaj), w którym odpowiadam na wasze najczęstsze pytania, dziś zajmę się kwestią ważną dla lekarzy ginekologów-położników. W ciągu ostatnich dni kilku znajomych ginekologów-położników dzwoniło do mnie z podobnym pytaniem: czy w związku z ogłoszeniem stanu epidemii mogą zrezygnować z wizyty dotyczących prowadzenia ciąży i zastąpić je wizytami on-line. Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle ważna dla bezpieczeństwa lekarzy ginekologów-położników w przyszłości, więc publikuję ją na blogu.

  Kilku użytkowników mojej strony zwróciło się do mnie z bardzo ciekawym pytaniem, które brzmi tak: „szpital został przekształcony w zakaźny. Dyrekcja twierdzi, że to nie to samo co «skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii» i nie planuje podwyższania wynagrodzeń do 150%, o których pisał Pan niedawno [tutaj]. Czy dyrekcja ma rację?”.

Otrzymuję coraz więcej pytań o COVID-19, więc na razie będę odpowiadał przede wszystkim na te pytania. Każdy lekarz, który ma pytania, niech je przesyła a ja postaram się pomóc. Dziś odpowiem na częste pytanie o to, jacy lekarze nie mogą zostać skierowani do zwalczania epidemii. Odpowiedź nie jest jednak taka oczywista, jak się przyjmuje często w obiegowych opiniach.