3 pytania o bezpieczną farmakoterapię

Gdy opublikowałem wpis, z którego wynikało, że do zlecenia pacjentowi produktu leczniczego nie wystarczy, iż ma wskazania (tutaj), otrzymałem sporo wiadomości. Ta informacja często też wywołuje dyskusję na wykładach o bezpiecznej farmakoterapii, które prowadzę. Ostatnio zauważyłem, że na wykładach pojawiają się często podobne pytania. Poniżej przedstawiam odpowiedzi na 3 najczęściej pojawiające się pytania i zapraszam do zadawania kolejnych.

Co mam zrobić, gdy pacjent mówi, że nie wie, czy nie jest uczulony na substancje składowe produktu leczniczego?

            Warunkiem bezpiecznej farmakoterapii jest wykluczenie przeciwwskazań do stosowania produktu leczniczego. Podstawowym przeciwwskazaniem jest uczulenie na substancje składowe produktu leczniczego. W przypadku, gdy pacjent mówi, że nie wie, czy nie jest uczulony na substancje składowe produktu leczniczego, należy doprecyzować pytanie. Przede wszystkim należy zapytać, czy kiedykolwiek miał rozpoznane uczulenie na produkt leczniczy bądź czy kiedykolwiek po przyjęciu danego produktu leczniczego coś się zadziało (np. reakcja anafilaktyczna). Jeżeli pacjent zaprzeczy, to należy odnotować, że „uczulenie na substancje składowe leku XYZ neguje”.

Czy jako lekarz muszę znać się na interakcjach lekowych, skoro jest to odrębna specjalizacja (farmakologia kliniczna)?

            Obowiązkiem prawnym lekarza jest leczenie zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Na wiedzę medyczną składa się m.in. wiedza o stosowanych lekach i ich interakcjach. Należy jednak podkreślić, że lekarz jest zobowiązany do posiadania wiedzy na temat interakcji leków, które stosuje w swojej praktyce. Oznacza to, że nie musi mieć wiedzy farmakologa na temat interakcji leków, lecz musi mieć wiedzą umożliwiającą bezpieczne używanie leków, które zaleca pacjentom.

 Co zrobić, gdy pacjentów mówi, że nie pamięta jakie leki przyjmuje?

            Jest oczywiste, że warunkiem bezpiecznego przepisywania leków jest wiedza o aktualnie przyjmowanych przez pacjenta lekach. Wiedza ta ma umożliwić optymalne dobranie leków tak, żeby nie wchodziły w interakcje. W sytuacji, gdy pacjent nie pamięta jakie leki przyjmuje, lekarz nie ma możliwości zapobiegnięcia interakcjom. W takim przypadku lekarz powinien leki, które uznaje za zasadne, przepisać i odnotować w dokumentacji medycznej poniższą informację: „Pacjent nie pamięta jakie leki przyjmuje. Poinformowano, że na kolejną wizytę ma zgłosić się z listą przyjmowanych leków. Poinformowano, że w razie wystąpienia niepokojących objawów ma zgłosić się do lekarza lub na SOR”.

            W przypadku, gdybyście Państwo mieli więcej pytań o bezpieczną farmakoterapię zachęcam do ich zadawania i przesyłania na adres: prawa.lekarza@gmail.com.

Radosław Tymiński