Czy lekarze muszą zabiegać o pracę w warunkach zapewniających odpowiednią jakość opieki nad pacjentem?

Do tego wpisu skłoniła mnie dyskusja, którą niedawno odbyłem na dużym kongresie medycznym. Podczas wykładu powiedziałem, że lekarz musi zabiegać o jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych w podmiocie leczniczym, w którym pracuje. Po wykładzie podszedł do mnie jeden lekarz i, zarzucając mi nieznajomość realiów, powiedział, że: „gdybym miał pracować w dobrze zorganizowanych podmiotach leczniczych, to bym nigdzie nie pracował”. Zacząłem tłumaczyć mojemu rozmówcy znaczenie jakości dla bezpieczeństwa lekarza i pacjenta. Mój rozmówca zakończył rozmowę ze mną takim oto stwierdzeniem: „za pracę w źle zorganizowanym podmiocie leczniczym nic mi nie grozi”. Z tym stwierdzeniem w obecnym stanie prawnym nie mogę się zgodzić.

W pierwszej kolejności warto podkreślić, że w nowym Kodeksie Etyki Lekarskiej zamieszczono art. 11, zgodnie z którym: „Lekarz winien zabiegać o wykonywanie swojego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem”. Przepis ten wprowadza jednoznaczną normę prawną: obowiązkiem etycznym lekarza jest podjęcie aktywnych działań zmierzających do tego, żeby wykonywanie zawodu odbywało się w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem. Interpretując ten przepis należy zwrócić uwagę, że obowiązek ten nałożono na każdego lekarza, niezależnie od jego funkcji w podmiocie leczniczym, wieku, specjalizacji i stażu pracy.

Należy również mieć na uwadze, że zabieganie o wykonywanie swego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem, w sposób oczywistych zawiera również w sobie zakaz podejmowania się wykonywania zawodu w podmiotach leczniczych, w których warunki nie gwarantują odpowiedniej jakości opieki nad pacjentem. Z tego powodu lekarz powinien dobrze rozważyć, czy podejmować pracę w każdym możliwym podmiocie leczniczym.

Dlaczego jednak nie zgodziłem się ze swoim rozmówcą? Przywołany przeze mnie art. 11 KEL w sposób oczywisty może stać się podstawą odpowiedzialności zawodowej lekarza, która obejmuje przecież „naruszenie zasad etyki lekarskiej” (art. 53 ustawy o izbach lekarskich). W konkretnej sprawie może to oznaczać, że lekarzowi zostanie przedstawiony zarzut „zaniechania zabiegania o pracę w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem, co polegało na tym, że [i tutaj rzecznik odpowiedzialności zawodowej wpisze, co uznaje za wadliwość organizacyjną, na którą lekarz nie powinien się godzić]”.

Podsumowując, w obecnym stanie prawnym lekarz ma nie tylko obowiązek niepracowania w miejscach o wadliwej organizacji, lecz również obowiązek aktywnego włączania się w prawidłowe ukształtowanie organizacyjnej strony opieki nad pacjentem.

Radosław Tymiński