Ważne orzeczenia sądowe – należyta staranność lekarza

 Orzecznictwo sądowe pokazuje, jak w praktyce sądowej są rozumiane niektóre pojęcia ustawowe, określające obowiązki lekarskie. Jednym z takich kluczowych pojęć jest „należyta staranność” lekarska. W ostatnim czasie wydano kilka niezwykle ważnych orzeczeń, dotyczących rozumienia „należytej staranności”. Poniżej subiektywny wybór ważnych orzeczeń sądowych, dotyczących tego zagadnienia.
  Jednym z najważniejszych orzeczeń jest moim zdaniem wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 15 maja 2015 r. (sygn. akt I ACa 1077/14), w którym wskazano, że: „O niedochowaniu należytej staranności przez personel medyczny szpitala w […] może świadczyć to, że wizyta powoda w tej placówce w dniu 28 września 2011 roku nie została należycie udokumentowana, w dokumentacji medycznej nie wpisano bowiem jak wyglądało ukrwienie i unerwienie kciuka oraz nie wykonano kontrolnego zdjęcia radiologicznego złamanego kciuka, który był nastawiony i unieruchomiony w opatrunku gipsowym”. Z orzeczenia tego wynika teza o kolosalnym znaczeniu praktycznym: braki w dokumentacji medycznej dowodzą naruszenia zasad staranności postępowania medycznego. Tym samym należy pamiętać, że prawidłowe wypełnienie dokumentacji medycznej ma podstawowe znaczenie dla możliwości skutecznego bronienia się przed zarzutami pacjentów.
  W wyroku z dnia 4 marca 2015 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt I ACa 515/14), odnosząc się do obowiązków lekarza-zabiegowca, stwierdził, że: „Należyte wykonywanie zawodu lekarza obejmuje bowiem obowiązek zapoznania się z właściwościami stosowanych środków, zarówno leków jak i wyrobów medycznych, przeciwskazaniami i ostrzeżeniami producentów. Bez takiej wiedzy lekarz nie może podjąć rzetelnie decyzji o zastosowanym leczeniu i sposobie jego przeprowadzenia. Należy przy tym oczekiwać, że staranność lekarza będzie tym większa, im większe zagrożenie może stwarzać dana procedura i w użyty w jej trakcie sprzęt lub środki farmakologiczne”. Z cytowanego orzeczenia wynika, że należyta staranność lekarza, wykonującego operację, obejmuje także obowiązek uzyskania dostatecznych informacji o stosowanym sprzęcie medycznym. Innymi słowy, lekarz podejmując się użycia określonego sprzętu medycznego musi nie tylko umieć się nim posługiwać, lecz także znać jego przeznaczenie i właściwości.
  Niezwykle ważne stwierdzenie padło w wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 12 czerwca 2013 r. (sygn. akt I ACa 134/13) na kanwie sprawy pacjenta, u którego powstał niebędący wynikiem urazu krwiak nadtwardówkowy, który nie został od razu rozpoznany. Po wystąpieniu objawów silnego bólu nóg i okolicy między łopatkami pacjent udał się do szpitala, gdzie zbadano go, przyjęto na oddział neurologiczny i wdrożono leczenie przeciwbólowe. W niedługim czasie pacjent doznał niedowładu kończyn i dopiero potem rozpoznano krwiaka. Pacjent zarzucił lekarzom błąd w diagnozie i domagał się 300.000 złotych zadośćuczynienia. Jak stwierdził sąd: „Postawienie błędnej diagnozy nie zawsze może być utożsamiane z błędem medycznym (diagnostycznym) rozumianym jako zawinione uchybienie właściwym procedurom medycznym, bądź szeroko rozumianej – wymaganej w konkretnych okolicznościach staranności”. Orzeczenie to wskazuje, że nawet obiektywnie błędna diagnoza nie spowoduje powstania odpowiedzialności prawnej lekarza, jeżeli wykona on konieczne badania, adekwatne do stanu zdrowia pacjenta.
  Na koniec warto przywołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2015 r. (sygn. akt VI ACa 651/14), w którym sąd ten podkreślił, że fakt, iż: „żaden z lekarzy nie znał wyniku badań, potwierdza rażące niedbalstwo w tym zakresie, a polegające na braku należytej staranności przy monitorowaniu zleconej do wykonania analizy. Oczywistym było zachowanie powódki, która nie dopytywała się o wynik badań, bowiem mogła zakładać, że ich rezultat analizy nie jest niepokojący, skoro personel medyczny nie widział podstawy do przekazania jej jakiejkolwiek informacji na ten temat”. Z wyroku tego wynika, że zlecenie pacjentowi określonych badań nakłada na lekarza obowiązek monitorowania ich i przekazania ich wyniku pacjentowi. Zaniedbania w tym zakresie dowodzą nienależytej staranności lekarza lub nienależytej organizacji pracy oddziału (co obciąża ordynatora).
  Podsumowując, z zasady wykonywania zawodu lekarza z należytą starannością wynika szereg obowiązków, które mają znaczenie dla powstania odpowiedzialności prawnej lekarza. Szczególnie istotne wydaje się odnotowywanie wszystkiego w dokumentacji medycznej, ponieważ nie tylko umożliwia dowiedzenie postępowania zgodnego z wiedzą medyczną, lecz samo przez się potwierdza zachowanie przez lekarza należytej staranności.

Radosław Tymiński