21.04.2022

W jakim języku należy odebrać zgodę od uchodźcy z Ukrainy na zabieg operacyjny?

category Zgoda i informowanie comments dodaj komentarz

  Ostatnio napłynęło do mnie klika pytań dotyczących zgód od pacjentów z Ukrainy, którzy coraz częściej trafiają do polskiego sytemu ochrony zdrowia. Jeden z użytkowników przesłał takie pytanie: „Czy zgodę na operację planową należy mieć po ukraińsku, a może powinna być przetłumaczona przez tłumacza przysięgłego? Nie wiemy co mamy robić, a mamy coraz więcej pacjentów z Ukrainy”. Kwestia jest niezwykle problematyczna i dlatego warto się nią zająć. Podkreślam oczywiście, że poniższe rozważania dotyczą zabiegów planowych, ponieważ w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia można działać bez pisemnej zgody.

  Przede wszystkim należy przypomnieć, że zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa: „Obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny […] jest uprawniony do opieki medycznej udzielanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych”. Z przepisu wprost wynika, że uchodźcy z Ukrainy mają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych tak jak polski świadczeniobiorca. Co istotne, w przywołanej ustawie określono jedynie dwa wyjątki od powyższej zasady. Zgodnie z nimi uchodźca z Ukrainy nie ma prawa do leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej, a także nie ma prawa do podania produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia.

  W tym kontekście trzeba podkreślić, że uchodźcy z Ukrainy zostali włączeni w polski system ochrony zdrowia i stali się pacjentami, którym przysługują prawa pacjenta. Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: „Przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem […] podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych”. Co niezwykle ważne, ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie wprowadziła żadnych ograniczeń w zakresie przysługujących uchodźcom z Ukrainy praw pacjenta. Oznacza to, że w omawianej sprawie uchodźca z Ukrainy ma prawo do świadomego wyrażania zgody na zabiegi medyczne (art. 16 cytowanej ustawy, który brzmi: „Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9”).

  Odpowiadając zatem na tytułowe pytanie, stwierdzam, że informacja przedstawiona pacjentowi z Ukrainy musi być dla niego zrozumiała (tylko tak może wyrazić świadomą zgodę na planowy zabieg medyczny). Jeżeli pacjent ten nie rozumie po polsku, to należy przedstawić mu informację w języku dla niego zrozumiałym. W obecnym stanie prawnym można to osiągnąć poprzez następujące działania (alternatywne):

  • przetłumaczenie formularza zgody na język ukraiński i uzyskanie podpisu pod tym formularzem od pacjenta z Ukrainy – tłumaczenie nie musi być dokonane przez tłumacza przysięgłego, ponieważ zgoda nie jest dokumentem urzędowym a ma jedynie znaczenie dowodowe;
  • posłużenie się formularzem zgody w języku polskim i uzyskanie podpisu pod tym formularzem od pacjenta z Ukrainy z zaznaczeniem w dokumentacji medycznej i na zgodzie, że była przetłumaczona na język zrozumiały dla pacjenta (np. ukraiński lub rosyjski) przez określoną osobę (może to być np. przyjaciel pacjenta, inny członek personelu medycznego, tłumacz).

Radosław Tymiński

Komentarze

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza akceptację polityki cookies i zastrzeżeń prawnych.