Od jakiego wieku dziecko może zostać samo w domu?

  Wielu z Państwa przesyła do mnie pytania nie tylko dotyczące prawa medycznego, lecz także wielu istotnych zagadnień z zakresu codzienności życia lekarskiego w czasach epidemii i nie tylko. Dziś odpowiem na jedno z takich pytań, które wielokrotnie powtarzało się w przesłanych wiadomościach: od jakiego wieku można zostawiać dziecko samo w domu.
  Odpowiedź na tytułowe pytanie z punku widzenia prawa jest bardzo trudna, ponieważ nie ma jednoznacznego przepisu, który regulowałby te kwestie. Istniejące regulacje są bardzo fragmentaryczne i niezharmonizowane. Jednak pewne wnioski można wyciągnąć z lektury przepisów prawa z bardzo różnych dziedzin. Przede wszystkim należy zacząć do tego, obowiązek opiekowania się dzieckiem ma podstawę prawną. Zgodnie z art. 92 ustawy z dnia z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy: „Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską”, zaś władza rodzicielska jest rozumiana jako „obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka” (art. 95 § 1). Z przepisów tych wynika jednoznacznie, że należy opiekować się dzieckiem.
  W domenie prawa karnego (represyjnego) przyjęto, że granicą jest 7 rok życia dziecka. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń: „Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze grzywny albo karze nagany” (art. 106).
  Z kolei w prawie administracyjnym ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje, że: „Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza” (art. 32 ust. 1). Z przepisu tego można wnosić, że granicą pozostawiania dziecka samego jest 8 lat. Skoro bowiem ustawodawca daje zasiłek opiekuńczy m.in. w razie zamknięcia szkoły tylko do 8 roku życia, to można argumentować, że potem dziecko można samo zostawiać.
  Jeszcze inaczej uregulowano tę kwestię w prawie cywilnym. W art. 12 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny przyjęto, że: „Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie”. W sensie prawnym ma to doniosłe znaczenie, ponieważ: „Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę” (art. 426). Tym samym za szkody wyrządzone przez dzieci poniżej 13 lat odpowiadają zawsze rodzice.
  Podsumowując, pozostawianie bez opieki dziecka poniżej 7 roku życia jest zabronione prawnie. Powyżej 13 roku życia nie widzę już problemu w zostawieniu dziecka. Moim zdaniem o tym, kiedy dziecko może zostać pozostawione samo bez opieki, decydują rodzice na podstawie swojej znajomości dziecka.

Radosław Tymiński