Nowa jednostka chorobowa – zespół stresu związanego z błędem medycznym (MMSS)

  Ponad cztery lata temu zwróciłem uwagę na to, że wielu lekarzy nie radzi sobie z procesami o błąd w sztuce medycznej (patrz: tutaj). Coraz częściej, rozmawiając z wieloma lekarzami, którzy są ofiarami roszczeniowości pacjentów, słyszę o ogromnym stresie, towarzyszącym im podczas wykonywania zawodu w czasie trwania sprawy sądowej i po niej. Najczęściej lekarze podają następujące objawy: zmianę postrzegania pacjenta, lek związanym z wykonywaniem zawodu, stany depresyjne, niechęć do ludzi, unikanie podejmowania trudnych decyzji, chęć porzucenia zawodu, zniechęcanie rodziny/dzieci do wykonywania zawodu medycznego. W amerykańskim piśmiennictwie medycznym objawy te określa się jako MMSS (medical malpractice stress syndrome) – zespół stresu związanego z błędem medycznym.
  Problem MMSS będzie narastał również u nas, ponieważ wszystko wskazuje na to, iż pozwany lub oskarżony będzie co najmniej raz każdy lekarz podczas swojej całej kariery zawodowej. Jak bowiem wynika z amerykańskich badań (w Polsce na razie nikt takich nie prowadzi): ryzyko pozwania w specjalizacjach zabiegowych (neurochirurgia, kardiochirurgia, chirurgia ogólna, ortopedia, chirurgia plastyczna, ginekologia) jest tak duże, że w przeciągu 5-10 lat każdy lekarz będzie co najmniej raz pozwany. W specjalizacjach niezabiegowych (pediatria, psychiatria, medycyna rodzinna, dermatologia, patomorfologia) ryzyko pozwania waha się od 3-5% rocznie (od 3 do 5% wszystkich lekarzy wykonujących daną specjalizację jest rocznie pozywanych) (dane za: J. Anupam i inni, Malpractice Risk According to Physician Specialty, „The New England Journal of Medicine” 2011, 365). Moim zdaniem, większości lekarzy w Polsce nie uda się uniknąć sprawy sądowej w ciągu całej swojej kariery zawodowej z uwagi na rosnącą roszczeniowość pacjentów i przekonanie 33% pacjentów o tym, że są ofiarami błędów medycznych (CEBOS 2014).
  Biorąc pod uwagę, że 95% lekarzy reaguje ogromnym stresem na sprawę sądową, z czego aż 27-39% prezentuje objawy depresji, 20-53% objawy zaburzeń adaptacyjnych, a 2-15% objawy somatyczne (S. Charles, Coping with a medical malpractice suit, „Western Journal of Medicine” 2001, 174), uważam, że lekarz i osoby odpowiedzialne za ich kształcenie powinny jak najszybciej dostrzec problem MMSS. Sposobem na mentalne przygotowanie lekarzy do procesu jest bowiem edukowanie ich w tym zakresie. Jak bowiem wynika z badan na ten temat, lekarzom cierpiącym na MMSS może pomóc:
  (1) zaangażowanie się w proces i współpracę z obrońcą;
  (2) rozwój wiedzy w zakresie odpowiedzialności prawnej lekarza, błędów medycznych, MMSS;
  (3) skorzystanie z konsultacji specjalistycznych;
  (4) udział w szkoleniach zawodowych i rozwój kompetencji osobistych;
  (5) możliwość porozmawiania w grupie osób o podobnym doświadczeniu.
Więcej o MMSS można przeczytać tutaj oraz na stronie temu poświęconej. Jeżeli ktoś z Państwa chciałby podzielić się swoim doświadczeniem, to bardzo proszę o wiadomość. 

Radosław Tymiński