Czy można udzielać informacji o stanie zdrowia hospitalizowanego pacjenta przez telefon?

      Ostatnio jedna z użytkowniczek mojej strony zadała mi ciekawą serię pytań związanych z udzielaniem informacji lekarskiej przez telefon: „zwracam się z prośbą o odpowiedź na pytanie dotyczące udzielania informacji różnym osobom przez telefon. Czy każdemu członkowi najbliższej rodziny udzielamy informacji telefonicznej? Czy tylko osobom upoważnionym? Jak rozpoznać przez telefon osobą upoważnioną?”. Poniżej odpowiedzi na te pytania.

        Przede wszystkim należy zacząć od tego, że lekarzy obowiązuje tajemnica zawodowa (art. 40 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, dalej: u.z.l., art. 13 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) a kwestia informowania o stanie zdrowia pacjenta hospitalizowanego osobom trzecim przez telefon nie jest uregulowana prawnie. Należy jednak podkreślić, że do sytuacji informowania przez telefon osób trzecich o stanie zdrowia pacjenta mogą jednak znaleźć zastosowanie trzy rodzaje przepisów:

• 31 ust. 2 u.z.l., zgodnie z którym lekarz może udzielić informacji o stanie zdrowia pacjenta innym osobom za zgodą pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego (tę samą normę prawną wyraża art. 9 ust. 3 u.p.p.) – osobę taką wskazuje pacjent, podając jej dane osobowe i – najczęściej – telefon;
• 31 ust. 6 u.z.l., który przesądza, że lekarz ma obowiązek udzielić informacji o stanie zdrowia pacjenta osobie bliskiej pacjentowi, „jeżeli pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny bądź niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji”;
• 28 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej, który przewiduje, że: „Podmiot wykonujący działalność leczniczą udziela, na żądanie Policji, informacji o fakcie przyjęcia osoby zaginionej”.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy na wstępie stwierdzić, że to prawo nie nakazuje, żeby lekarz udzielił informacji o stanie zdrowia pacjenta telefonicznie – niemniej takiej możliwości nie wykluczono. Na tej podstawie możemy przyjąć, że telefoniczne informowanie osób uprawnionych do uzyskania informacji o stanie zdrowia pacjenta jest dopuszczalne i zgodne z prawem. Niemniej należy rozróżnić trzy sytuacje:

• można udzielić informacji telefonicznie osobie upoważnionej przez pacjenta, pod warunkiem zweryfikowania, że dana osoba jest rzeczywiście tą osobą, która została upoważniona do uzyskania informacji (weryfikacji można dokonać w dowolny sposób, np. pytając o dane pacjenta czy numer PESEL osoby upoważnionej);
• lekarz ma obowiązek udzielenia informacji o stanie zdrowia pacjenta osobie bliskiej pacjentowi w sytuacji, gdy pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny bądź niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji – lekarz może takiej informacji udzielić telefonicznie, pod warunkiem zweryfikowania, że dana osoba jest rzeczywiście osobą bliską dla pacjenta (najczęściej weryfikacji można dokonać poprzez odebranie oświadczenia od osoby dzwoniącej o tym, że jest krewną bądź powinowatą pacjenta);
• lekarz nie możne w imieniu podmiotu leczniczego udzielić informacji telefonicznie funkcjonariuszowi policji o fakcie hospitalizacji pacjenta, informacji tej może udzielić jednie osoba upoważniona do wypowiadania się w imieniu podmiotu leczniczego (kierownik podmiotu leczniczego, upoważniony lekarz) pod warunkiem zweryfikowania, że dana osoba jest rzeczywiście funkcjonariuszem policji (weryfikacji można dokonać w dowolny sposób);

       Na koniec warto podkreślić, że w rozumieniu prawa nie każdy członek rodziny jest osobą bliską. Zgodnie z przepisami osobami bliskimi są: małżonek, krewny do drugiego stopnia (ojciec, dziadek, syn i wnuk pacjenta) lub powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej (żona, teściowie), przedstawiciel ustawowy (rodzice), osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta (art. 3 ust. 1 pkt 2 u.p.p.).

      Szczegółowe (i w moim przekonaniu dobre) wytyczne dotyczące udzielania informacji o stanie zdrowia pacjenta osobom bliskim sformułował Rzecznik Praw Pacjenta (wytyczne są dostępne tutaj). Należy jednak podkreślić, że wytyczne te nie są aktem prawa powszechnie obowiązującego, a jedynie przedstawiają stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta w zakresie tego, jak te informacje powinny być zdaniem Rzecznika Praw Pacjenta udzielane i kiedy.

Radosław Tymiński