COVID19: Czy w związku z pandemią można wystawiać zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy na podstawie rozmowy telefonicznej?

  Ostatnio otrzymałem kilka podobnych pytań od kilku użytkowników serwisu prawalekarza.pl. Jeden z nich pisze: „W POZ mam prawo wypisać zwolnienie od pracy poprzez teleporadę telefoniczną. Czy mogę też tak robić w ramach prywatnej praktyki? Jest natłok telefonów, a wiele przechodni się zamknęło” Z uwagi na to, że pytanie to się powtarza zamieszczam poniżej odpowiedź.
  Zgodnie z przepisami lekarze upoważnieni przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych mają prawo wystawiać zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne albo o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny (art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Przepisy zobowiązują lekarza wystawiającego takie zaświadczenie do tego, żeby zrobił to dopiero po: przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny i odnotował to w dokumentacji medycznej (art. 54 ust. 4 ww. ustawy).
  W kontekście istniejącej w kraju sytuacji epidemicznej wątpliwości budzi zawarty w omawianych przepisach zwrot „po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego”. Powstaje bowiem pytanie, czy „bezpośrednie badanie” oznacza konieczność każdorazowego przeprowadzenia badania podmiotowego i przedmiotowego. Odnosząc się do tak sformułowanego pytania, uważam, że odpowiedź brzmi nie. Zwrot „po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego” oznacza, że lekarz nie może wystawić zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy bez rozmowy lub bez badania fizykalnego pacjenta, którego to zaświadczenie dotyczy (przykładowo: lekarz nie może wystawić zwolnienia dla męża pacjentki, jeżeli nie ma go na wizycie). Niemniej zakres badań koniecznych w danym przypadku do wydania zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy ustala lekarz. Tym samym to lekarz decyduje czy do wydania orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy u danego pacjenta konieczne jest badanie fizykalne, czy też wystarczy samo badanie podmiotowe. Oczywiście w niektórych przypadkach może się jeszcze okazać niezbędne wykonanie badań dodatkowych.
  Z tego powodu uważam, że lekarz w ramach prywatnej praktyki może wystawiać zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy na podstawie rozmowy telefonicznej, jednakże tylko wtedy, gdy uzna, że sama rozmowa z pacjentem wystarczy do wydania takiego zaświadczenia.
  Powyższy punkt widzenia jest moją wykładnią obowiązujących przepisów. Niemniej wykładania ta jest nie tylko zgoda z ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, która zrównuje badanie osobiste z badaniem za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (art. 42 ust. 1 ww. ustawy), lecz także uwzględnia zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego, który wskazuje na konieczność ograniczenia wizyt ambulatoryjnych do minimum (patrz: tutaj). Szkoda jednak, że przy okazji pracy nad ustawą o COVID-19 nie zmieniono art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, co usunęłoby wskazane wątpliwości dotyczące słowa "bezpośrednio".
  Na koniec jednak warto pamiętać, że teleporada wymaga jednoznacznego upewnienia się, że rozmawiamy z konkretną osobą i że wydajemy orzeczenie o stanie zdrowia zgodne z rzeczywistością.

Radosław Tymiński