O obowiązku zgłoszenia choroby zakaźnej
Zgoda i informowanie dodaj komentarz
Ostatnio otrzymałem e-maila z prośbą o przybliżenie obowiązków lekarskich związanych ze zgłaszaniem podejrzenia lub rozpoznania choroby zakaźnej. Nadawca listu pytał m.in. o to, w jaki sposób należy to zgłaszać oraz jak szybko. Przed odpowiedzią na te pytania chciałbym jednak przybliżyć trochę sam obowiązek informowania właściwych organów o chorobach zakaźnych i zakażeniach.
Przede wszystkim należy przypomnieć, że art. 27 ust. 1 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nakłada na lekarza obowiązek zgłoszenia do właściwego organu podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej w ciągu 24 godzin od podejrzenia lub rozpoznania. Należy więc podkreślić, że obowiązkowi zgłoszenia podlegają: podejrzenie zakażenia lub choroby zakaźnej, rozpoznanie zakażenia lub choroby zakaźnej oraz stwierdzenia zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej (dalej: obowiązek zgłoszenie zakażenia). W przepisach wyraźnie wskazano, że obowiązkowi zgłoszenia zakażenia do odpowiednich organów podlega 58 zakażeń i chorób zakaźnych (pełny wykaz poniżej).
Podstawową kwestią, której przepisy nie rozstrzygają, jest to, kiedy lekarz może podejrzewać wystąpienie określonej choroby zakaźnej lub zakażenia. Moim zdaniem, chodzi o te sytuacje, w których wiele przesłanek wskazuje na możliwość wystąpienia danej choroby (np. objawy, fakty z życia pacjenta, epidemiologia) a lekarz nie ma możliwości szybkiego ich zweryfikowania.
Lekarz ma obowiązek zgłoszenia zakażenia do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego albo do państwowego granicznego inspektora sanitarnego właściwemu dla miejsca rozpoznania. Przepisy precyzują, że zgłoszenie powinno zawierać: „1) imię i nazwisko; 2) datę urodzenia; 3) numer PESEL, a w przypadku gdy osobie nie nadano tego numeru - serię i numer paszportu albo numer identyfikacyjny innego dokumentu, na podstawie którego jest możliwe ustalenie danych osobowych; 4) płeć; 5) adres miejsca zamieszkania; 6) rozpoznanie kliniczne zakażenia lub choroby zakaźnej, charakterystykę podstawowych objawów klinicznych, okoliczności wystąpienia zakażenia, zachorowania lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka, charakterystyki biologicznego czynnika zakaźnego, oraz inne informacje niezbędne do sprawowania nadzoru epidemiologicznego, zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy medycznej” (art. 27 ust. 4 ww. ustawy).
Obowiązek zgłoszenia zakażenia można dopełnić na trzy sposoby:
1) przesłać przesyłką poleconą w kopertach opatrzonych wyraźnym adresem zwrotnym nadawcy i symbolem „ZLK”,
2) przesłać za pomocą środków komunikacji elektronicznej w postaci zaszyfrowanej, jeżeli pozwalają na to możliwości techniczne nadawcy i odbiorcy, lub
3) przekazać bezpośrednio osobie upoważnionej do ich odbioru za pokwitowaniem.
Z powyższego wynika, że to lekarz wybiera najwygodniejszy dla siebie sposób dopełnienia obowiązku zgłoszenia zakażenia.
Na koniec trzeba podkreślić, że niedopełnienie obowiązku zgłoszenia zakażenia może skutkować nałożeniem na lekarza grzywny (art. 52 pkt 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi) w wysokości do 10 000 złotych (art. 121 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).
Radosław Tymiński
Wykaz chorób i zakażeń podlegających obowiązkowi zgłoszenia: bąblowica i wągrzyca; biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej u dzieci do lat 2; błonica; borelioza z Lyme; bruceloza; chlamydiozy - przenoszone drogą płciową; cholera; choroba Creutzfeldta-Jakoba i inne encefalopatie gąbczaste; czerwonka bakteryjna; dur brzuszny i zakażenia pałeczkami durowymi; dury rzekome A, B, C i zakażenia pałeczkami rzekomodurowymi; dur wysypkowy (w tym choroba Brill-Zinssera) i inne riketsjozy; dżuma; giardioza; gorączka Q; gruźlica i inne mikobakteriozy; grypa (w tym grypa ptaków u ludzi) - wyłącznie w przypadku zachorowań potwierdzonych dodatnim wynikiem badań laboratoryjnych mających na celu izolację wirusa grypy lub wykrycie kwasu nukleinowego wirusa grypy; inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis; inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae; inwazyjne zakażenia Streptococcus pyogenes; inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae; jersinioza; kampylobakterioza; kiła; kryptosporydioza; krztusiec; legioneloza; leptospirozy; listerioza; nagminne zapalenie przyusznic (świnka); nosacizna; odra; ornitozy; ospa prawdziwa; ospa wietrzna; ostre nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis); ostre porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barrégo - u dzieci do 15 roku życia; płonica; pryszczyca; różyczka i zespół różyczki wrodzonej; rzeżączka; salmonelozy inne niż wywołane przez pałeczki Salmonella Typhi i Salmonella Paratyphi A, B, C; tężec; toksoplazmoza wrodzona; tularemia; wąglik; wirusowe gorączki krwotoczne, w tym żółta gorączka; wirusowe zapalenia wątroby (A, B, C, inne) oraz zakażenia wywołane przez wirusy zapalenia wątroby; włośnica; wścieklizna; zakażenia żołądkowo-jelitowe oraz zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej; zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) i zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS); zakażenie wirusem zachodniego Nilu; zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej; zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm); zespół hemolityczno-mocznicowy i inne postaci zakażenia werotoksycznymi pałeczkami Escherichia coli (STEC/ VTEC); zespół ostrej niewydolności oddechowej (SARS); zimnica (malaria) - na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2013 r. w sprawie zgłoszeń podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażania lub choroby zakaźnej (Dz. U. poz. 848).