Czy pracodawca może zmusić lekarza do rezygnacji z pracy w innej przychodni w związku z zaleceniem MZ?

  Ostatnio otrzymuję wiele pytań dotyczących zalecenia Ministerstwa Zdrowia, które ukazało się 26 marca, dotyczącym powstrzymania się od pracy w kilku miejscach jednocześnie. Wielu z Państwa pyta, jaki jest status prawny tego zalecenia i czy lekarz ma rzeczywiście obowiązek zastosowania się do niego. Poniżej odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości związane z tym tematem.
  Zacznę jednak od przypomnienia treści zalecenia: „W związku z rozprzestrzenianiem się zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 i odnotowywanym wzrostem zachorowań na COVID-19, również z ryzykiem zawodowym pracowników sektora ochrony zdrowia, proszę by w przypadku wykonywania pracy w kontakcie z osobami ze zdiagnozowanym zakażeniem albo z podejrzeniem zakażenia powstrzymać się od wykonywania pracy z innymi pacjentami, w innych podmiotach leczniczych czy jednostkach organizacyjnych systemu ochrony zdrowia. Pracownikom, którzy nie mają bezpośredniego kontaktu z takimi grupami pacjentów, zaleca się ograniczenie liczby miejsc wykonywanej pracy” (całość dostępna jest tutaj).
  Już analiza warstwy językowej tego komunikatu wskazuje, że jego autor (podpisana jest pod nim pani minister Józefa Szczurek-Żelazko) posługuje się sformułowaniami nieimperatywnymi („proszę”, „zaleca się”). Jest to forma trafna, ponieważ w obecnym stanie prawnym nie ma zakazu wykonywania zawodu lekarza (a także innych zawód medycznych) w kilku miejscach pracy. Co więcej, wydaje mi się, że przy obecnym stanie kadrowym polskiej ochrony zdrowia (np. szacuje się, że w Polsce brakuje około 30.000 lekarzy) wprowadzenie tego rodzaju zakazu wykonywania zawodu medycznego w kilku miejscach doprowadziłoby do zamknięcia wielu podmiotów leczniczych i w konsekwencji odbiłoby się negatywnie na pacjentach. Tym samym w obecnym stanie prawnym lekarz nie ma zakazu wykonywania zawodu w różnych miejscach (np. w szpitalu i w przychodni).
  Należy jednak pamiętać, że lekarz może dobrowolnie zobowiązać się do niewykonywania pracy w innym miejscu. W przypadku lekarzy wykonujących zawód w ramach stosunku pracy (na etacie) można to zrobić w ramach dodatkowej umowy o zakazie konkurencji (czyli zakazie pracy u innego pracodawcy lub udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie – art. 1011 § 1 Kodeksu pracy). W przypadku lekarzy wykonujących zawód w ramach umowy zlecenia lub własnej praktyki w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego zakaz taki musi przewidywać odpowiednie postanowienie umowy, która łączy tego lekarza z podmiotem leczniczym.
  Ponadto, warto wiedzieć, że w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zawarto art. 7d, zgodnie z którym: „Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, standardy w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny […] mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem, mając na względzie potrzebę zapobiegania i zwalczania zakażeń COVID-19”. Z upoważnienia tego wynika, że Minister Zdrowia może wprowadzić zakaz wykonywania zawodu w kilku miejscach przez osoby wykonujące zawody medyczne. Niemniej do dnia dzisiejszego Minister Zdrowia nie skorzystał jeszcze z tego uprawnienia.
  Przechodząc zatem do odpowiedzi na tytułowe pytanie, obecnie pracodawca nie może zmusić lekarza do rezygnacji z pracy w innym podmiocie leczniczym w związku z zaleceniem Ministerstwa Zdrowia, chyba że zawarł (lub zawrze) z nim dodatkową umowę o zakazie konkurencji. Sytuacja ta może się jednak zmienić, jeżeli Minister Zdrowia skorzysta z przyznanych mu uprawnień.

Radosław Tymiński