Czy lekarz może odmówić wypisania środków antykoncepcyjnych?
Zagadnienia ogólne dodaj komentarz
Tak. Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 ze zm., dalej: u.z.l.), „Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub winnym zakładzie opieki zdrowotnej podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego”. Z przywołanego przepisu wynika prawo lekarza do odmowy udzielenia każdego świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem, o ile:
― nie zachodzi przypadek niecierpiący zwłoki (art. 30 u.z.l.);
― wskazał pacjentowi realną możliwość uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym;
― uzasadnił i odnotował ten fakt w dokumentacji medycznej;
― w przypadku lekarz zatrudnionych na umowę o pracę oraz w ramach służby istnieje jeszcze obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego.
Podstawowe znaczenie w odpowiedzi na postawione na wstępie pytanie ma określenie znaczenia wyrażenia „świadczenie zdrowotne”. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 645 ze zm.), świadczenie zdrowotne to „działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania”. W związku z powyższym należy stwierdzić, że wypisanie recepty jest świadczeniem zdrowotnym, gdyż niewątpliwie stanowi „działanie wynikające z procesu leczenia”.
Tym samym uważam, że na zasadach określonych w art. 39 u.z.l. lekarz ma możliwość odmowy wystawienia recepty na środki antykoncepcyjne.
Radosław Tymiński